Rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan.
Toen ik aan het onderwerp van dit blog dacht schoot mij meteen het bekende verhaal van Icarus te binnen. Een verhaal dat in de beeldende kunst veel is gebruikt. Wat gebeurde er precies en wat is de moraal van het verhaal?
Daedalus en zijn zoon Icarus zijn door koning Minos in een door Daedalus gebouwd labyrint opgesloten. De uitgangen zijn geblokkeerd. Ontsnappen via de lucht is voor vader en zoon de enige weg.
Om die vluchtroute te nemen maakt Daedalus vleugels van slagpennen, touw en bijenwas. Hij raadt zijn zoon: ‘vlieg niet te laag want dan word je bedolven door de golven, vlieg niet te hoog want dan smelt de zon de was van je vleugels’. Icarus volgt het advies van zijn vader niet. Hij vliegt hem hoger en hoger voorbij. De was van zijn vleugels smelt, hij stort in zee en sterft.
Moraal
De val van Icarus wordt doorgaans in verband gebracht met ongehoorzaamheid, hoogmoed en het overtreden van natuurwetten. Hoogmoed komt voor de val is het bekende spreekwoord gebaseerd op Spreuken 16:18 uit de Bijbel. Hoogmoed is een van de zeven hoofdzonden. Het verhaal, zo las ik ergens, moedigt ook mensen aan om na te denken over de langetermijngevolgen van hun uitvindingen of keuzes.
Als een sportteam ‘in the winning mood is’ kan er in de euforie van het moment het gevoel ontstaan dat de winst al vóór de finale binnen is. Het gevaar dreigt hierdoor ‘de flow’ te overspelen, met als resultaat een grote teleurstelling. De valkuil is dat de aandacht niet meer uitgaat naar het uitvoeren van de taak waardóór je tot resultaat komt, maar op het resultaat zélf.
Als we dit gegeven betrekken op de zanglespraktijk en het musiceren, is nu de vraag: zijn er ook valkuilen in een leerproces? Valkuilen in de uitvoeringspraktijk? Vlieg je je doel voorbij? Hoe ga je om met de informatie en raad van je leermeesters? Wat is de basis, en wat is het effect van je keuzes? Durf je zijwegen in te slaan om uit vastgelopen systemen te komen? Hoe kom je uit het doolhof van je vaste patronen en vastgelopen overtuigingen?
Middelpuntzoekendekracht
Te grote stappen nemen in een leerproces kan een valkuil zijn; overmoedig worden omdat je plezier hebt in wat je doet. De trapsgewijs terugtrekkende en weer vooruitgaande beweging in een leerproces vraagt om geduld, de juiste focus, tijd en meebewegen. Maar een val voorkomen…?
Leren is gedragsverandering met vallen en opstaan.
#nieuwsgierig: ken jij je valkuilen? Neem jij wel eens ‘de vlucht’? Zijn er ‘natuurwetten’ in het zingen?
Afbeelding 1
Jurriaen Andriessen, 1742-1819, Nederlands behangschilder en tekenaar.
Icarus krijgt van Daedalus zijn vleugels aangezet 1800/1808
Grafiet, pen in zwart en penseel in grijs, 109 mm x 87 mm
Rijksmuseum, Amsterdam
Afbeelding 2
Hubert Quellinus, 1619-1687, prentkunstenaar, schilder en tekenaar.
Reliëf met de val van Icarus boven de deur naar de Desolate Boedelkamer in het Stadhuis op de Dam, 1663
Ets op papier, 207 mm x 291 mm
Boven de Desolatie Boedelkamer – waar faillissementen werden uitgesproken en afgehandeld – dient dit reliëf als waarschuwing voor de kijker: Icarus’ roekeloosheid en hoogmoed leidden tot zijn val, net als dat roekeloosheid en hoogmoed konden leiden tot faillissement.
Rijksmuseum, Amsterdam
De woorden rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan die ik als uitgangspunt voor mijn blog gebruik komen in die volgorde uit het lied Opzij van Herman van Veen.